Epiloog “Verhalen uit de Tweede Wereldoorlog”

Zaterdag 26 september was er onder grote belangstelling de presentatie van het boek “Verhalen uit de Tweede Wereldoorlog” in de kerk van Noordbroek.  Nazaten van de families Woltjer, Mulder en Emmens, genodigden en een tiental leden waren aanwezig op deze middag. Wethouder José van Schie van de gemeente Midden-Groningen overhandigde de eerste exemplaren aan de 3 families.

De opening was door voorzitter Janneke Blaauw Meijer van de Historische Kring Menterwolde

Epiloog.

Wat is een epiloog.
Na het horen en lezen van oorlogsgebeurtenissen uit deze dorpen en het zien van een oorlogsserie
maar dan vanuit Duitse zijde, weet ik het. Epiloog is de uitkomst van de algemene deler. Waanzin.|

Na 75 jaar hebben we gemakkelijk praten. We zijn veel verder in de tijd, kunnen terug zien en
daardoor gemakkelijker relativeren. We zijn verder in de wetenschap van gevechtskunst en
psychologie. We weten. En kunnen alle rapporten vinden in archieven. We zijn in staat om het geheel
op een rij te zetten, overzicht te hebben en te combineren. Nu kunnen we oordelen.
Maar je mag nooit een oordeel hebben over iets wat al geweest is. Kijk niet terug met het weten van
nu. De tijd was anders, je leeftijd was anders, de omstandigheden waren anders en de levensstijl was
anders. Een oordeel achteraf is niet de juiste.

Een gedachte komt wel naar voren. Wat een waanzin. Zowel aan de vijandelijke- als aan de
geallieerde zijde. Gewone burgers moesten. Omdat charismatische leiders arme en ontgoochelde
volkeren in crisis een rad voor ogen konden draaien ten gunste van eigen grootheidswaanzin.

Ooit was ik met mijn schoonouders mee naar een familie in Duitsland, waar hij had gewerkt door de
Arbeitseinsatz. Er hing een grote fotolijst aan de muur met daarin alle pasfoto’s van de
oorlogsslachtoffers van dat gehucht. Een paar straatjes met hier en daar een boerderij. Ze leverden
een fotolijst vol. Allemaal mannen. Echtgenoten, maar vooral zonen. De minachting van deze familie
voor de Führer was groot. Hij wou meer “lebensraum”voor het enige echte Germaanse ras. Maar zij
niet. Ze moesten. En omdat zij moesten, moesten wij ook, moesten de Fransen, Engelsen en de Amerikanen. Wilden de Führers van Italië en Japan. Wat een waanzin.

Om het lijf te redden gaan mensen vechten. Klein verzet om eten en warmte. Groter verzet om ook
anderen te helpen en groots verzet. Vechten in letterlijke zin door militair te zijn of te worden.
Sommigen gaan als beesten te keer; de moordenaars.

Wat een chaos aan het eind van vijf bange, spannende jaren. Een wereldbevolking met alleen maar
vluchtenden, verschuilden, zieken, ontheemden, vermoorden. Als alles redelijk terecht is blijft een
overspannen wereldbevolking over, die weer gewoon wil doen, met rust gelaten wil worden, wil
vergeten. Je verhaal vertellen kan niet. Iederéén heeft een verhaal en niemand meer een luisterend
oor.

Er gaat een mensenleven voorbij voordat men daar weer aan toe is.
Er waren ook wachtenden. Op de vermoorden en gesneuvelden. Stilletjes hopend dat het niet waar
zou zijn. Wachten op mensen die op een verkeerde manier en veel te vroeg waren doodgegaan.
Joodse overlevenden in een verlammend, apathisch ongeloof.
Echtgenoten, die in stilte hun partner meedragen.
Kinderen en kleinkinderen die zoeken naar het naadje van de kous. Hoe en waarom? Ze hopen op dé
vondst, een innerlijke wens, die nooit zal komen.
Hoe mooi is het als kinderen of kleinkinderen, broers en zussen of derden een persoonlijk verhaal op
papier kunnen zetten. Want we willen ze bij ons houden.

En daarom dit boek.
Om de waanzin van oorlog
En de onzinnig gesneuvelden.
Niet te vergeten.

Foto: ©Maria Visser