Hoe het boek tot stand kwam.

De totstandkoming van het boek heeft langer geduurd dan de Tweede Wereldoorlog.
Het was waarschijnlijk nog voor 2014 dat Janneke Blauw in een bestuursvergadering opmerkte
dat zij de door haar gemaakte interviews wilde uit werken en in boekvorm wilde uitgeven.
Ik had ook wat familie leden geinterviewd over de oorlog en graag meewerken.
Nick Kieft bood ook zij hulp aan bij het onderzoeken van bronnen en alles in een historisch
perspectief te zetten. Het was al na een paar bijeenkomsten duidelijk dat het Boek Janneke
haar kindje ging worden. Over onze rol later meer.

Alle 3 zaten we nog in het arbeidsproces en moest alles nog in de weekend en avonden gebeuren.
Janneke en ik werkten ook nog aan het project Stolperstainen.

De start was moeizaam. Veel overlevenden die de oorlog echt hadden meegemaakt waren er niet meer.
Ook in de privésfeer waren er tegenslagen waardoor maar langzaam opschoten. Ik verloor mijn baan.
Janneke haar man, Herman, werd ziek en overleed.

3 of 4 jaar geleden waren de Stolperstainen gelegd. Janneke en ik hadden ons werkzame leven afgesloten en er ontstond meer tijd voor het Oorlogsboek. We ontvingen gaande weg meer reacties van bewoners en oud-inwoners.

Tieneke Beukema maakte de overstap van Stolperstainen naar Oorlogsboek en ging zich bezig houden met het uittypen van de handgeschreven herinneringen die we ontvingen. In die tijd ontvingen we ook het dagboek van dhr. Buurma, burgemeester in Zuidbroek gedurende de crisisjaren en de eerste oorlogsjaren.

Van de fam. Lok ontvingen we een dagboek waarin hun vader Albertus Lok, zijn belevenissen als dwangarbeider in Duitsland gedurende 2 ½ jaar noteerde.

Hoe we de verzamelde verhalen in een boek gingen plaatsen verschilden Janneke en ik van mening met Nick Kieft. Van Nick werd in goeie verstandhouding afscheid genomen. In het boek treft u enige hoofdstukken van zijn hand aan, o.a. over de Luchtoorlog en over de Poolse bevrijders.

Ook van de fam. Edema, burgemeester in Noordbroek ontvingen we een dagboek. De dagboeken zijn belangrijk, omdat het niet is geschreven met de kennis van nu. Men schreef wat men die dag of week had meegemaakt zonder het verdere verloop van de gebeurtenissen te kennen. Hetzelfde geldt voor o.a. brieven van fam. Huisman die hiervoor hun familiearchief openden.

Gerard Arbeider wist steeds mensen te vinden die bereid waren interviews te geven. Soms echter was het te laat en kwam de persoon te overlijden kort voor het interview. Anton Koekoek leverde o.a. een goed gedocumenteerde bijdragen over de coasters met Zuidbroekster bemanning die door voeren gedurende de oorlog en een stuk over de V1 en V2’s.

Van de geinterviewde mensen maakte dhr. Heis grote indruk. In zijn verhaal klopten alle dingen als namen datums enz. Dat was niet altijd zo. In het verhaal over de geheime agenten meldde onze bron dat ze jaren hadden gespioneerd in onze omgeving. Dat bleken er 10 dagen te zijn. Iemand die ons tipte over het interneringskamp voor NSB’ers aan de Heiligelaan dacht dat het kamp misschien wel 4 of 5 jaar had bestaan. Dat bleken er 4 maand te zijn. Dat stond o.a. vermeld in het dagboek van dhr. Buurma.

Via de dorpstamtam was S.A.M. ook op de hoogte van onze activiteiten. Zij wilden zelf een boek uitgeven met oorlogsverhalen. Ze vonden dat wij in hun vijver visten en verzochten ons verhalen over Muntendam niet op te nemen. Dat hebben we gerespecteerd. U treft daarom weinig aan over de oorlogsjaren in Muntendam.

Van het archief van Muntendam is het maar een kleine stap naar het archief van Hielke Antonides. Wij hadden zijn archief voor dit boek graag willen raadplegen. Aangezien dhr. Antonides commandant was van de BS in Zuidbroek, meewerkte aan de overval op het distributiekantoor en betrokken was bij de illegale kranten Doorgeven en Trouw, hadden wij zijn archief graag ingezien. Misschien iets voor deel 2.

Niet onvermeld mag blijven de enorme inzet van Renske Neef, die belangeloos het boek vorm heeft gegeven. Zonder haar was het een veel duurder boek geworden. Het is mede dankzij haar een schitterde uitgave geworden.

Onze contacten met uitgeverij Profiel waren vanaf het eerste contact vriendelijk en warm. Geen eisen vooraf, maar direct open en luistert naar wat ons voor ogen stond. Ook voor hen alle lof.

Maar zonder de tomeloze inzet van Janneke Blauw was dit boek er niet gekomen. Het zat wel eens tegen en er was wel eens onenigheid, maar dankzij haar werden klippen omzeild en problemen opgelost.

Zoals bij de meeste zwangerschappen kom je eerst bij de huisarts. Dat was eigenlijk de rol van Nick Kieft. Tieneke en ik moet u zien als de verloskundigen die Janneke hielpen bij de bevalling. De andere bestuursleden hadden de rol van ouders die de aanstaande moeder bemoedigend toespraken. Als u straks het boek in handen hebt zult u merken dat het een zware bevalling was.

Zoals de meeste moeders wordt ook Janneke van dit kind geen cent wijzer. En evenals de zorgmedewerkers geen centen, maar wel applaus!

Foto © Maria Visser